İşverenler/KOBİ’ler İçin İlk Yardım Eğitimi: Yasal Zorunluluklar, Planlama ve Toplu Kurum Programı (2026)

İşyerlerinde ilk yardım; yalnız “iyi niyetli bir uygulama” değil, 6331 sayılı Kanun ve ilgili yönetmeliklerle tanımlanmış net bir yasal zorunluluktur. 2026 planınızı yaparken, hem zorunlu ilkyardımcı sayısı hem de eğitim/sertifika süreçleri için aşağıdaki adım adım rehberi kullanabilirsiniz.

Bu yazı, Sağlık Bakanlığı’nın İlkyardım Yönetmeliği ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın (ÇSGB) rehber ve yönetmeliklerini temel alır. 

Yasal Çerçeve: Hangi kurum neyi zorunlu tutuyor?

• ÇSGB – İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik: İşyerlerinde acil durumlara hazırlık, ekipler ve görevlendirilecek çalışanlar için ilkeleri belirler. İlkyardım ekibi de bu kapsamda planlanır.

• Sağlık Bakanlığı – İlkyardım Yönetmeliği: İlk yardım eğitimlerinin süre, içerik, sınav ve belgelendirme standartlarını, güncelleme yöntemlerini ve ilkyardımcı bulundurma zorunluluğunu (oranları) düzenler. belen.meb.gov.tr

Zorunlu İlkyardımcı Sayısı: Tehlike sınıfına göre oranlar (minimum)

İlkyardım Yönetmeliği ve ÇSGB Acil Durum Planı Hazırlama Rehberi esas alınarak;

• Az tehlikeli işyerleri: Her 20 çalışana 1 ilkyardımcı

• Tehlikeli işyerleri: Her 15 çalışana 1 ilkyardımcı

• Çok tehlikeli işyerleri: Her 10 çalışana 1 ilkyardımcı
  asgarî olarak görevlendirilmelidir. Rehber, bu oranları İlkyardım Yönetmeliği’nin 19. maddesine atıfla açıkça belirtir ve örnek hesap tablosu sunar. 

İpucu: Rehber, acil durum ekiplerinin (söndürme–kurtarma–koruma–ilkyardım) tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre planlanmasını ve kayıt altına alınmasını ister; NACE kodunuza göre tehlike sınıfı belirlenir. 

Eğitim ve Sertifikasyon Standartları 

Temel İlk Yardım Eğitimi:

• Süre: 16 saat (genellikle 2 gün; teorik + yoğun uygulama) 

• Sınav: Teorik + Uygulamalı. Her birinden 100 üzerinden en az 85 puan gerekir; teorikte başarısız olan uygulamaya alınmaz. 

• Belge geçerliliği: 3 yıl; süresi dolduğunda 8 saatlik güncelleme eğitimi ile yenilenir. 

• Yetkili merkez: Eğitimler yalnızca Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilen İlk Yardım Eğitim Merkezlerinde (İYEM) yapılır; il sağlık müdürlükleri resmî listeler yayımlar (örnek il listeleri). 

2026 için “adım adım” uyum planı 

Adım 1 – Mevcut Durumu Ölçün

• NACE kodunuza göre tehlike sınıfınızı teyit edin, toplam ve vardiya bazlı çalışan sayılarını çıkarın.

• Minimum ilkyardımcı ihtiyacınızı (20/15/10) oranlarına göre vardiya ve lokasyon dikkate alınarak dağıtın (ör. 3 vardiya = her vardiyada asgarî oran). Bu, yönetmeliğin koyduğu toplam asgarî sayının çalışma saatleri boyunca “fiilen” karşılanmasını sağlar. 

Adım 2 – Yetkili Merkezle Kurumsal Program Planı

• İl Sağlık Müdürlüğü’nün yetkili merkez listesini kontrol edin ve kurumunuza en uygun İYEM ile toplu sınıf planlayın. (Örnek il duyuruları ve listeler resmî sitelerde yayımlanır.) 

• Eğitim tarihlerini vardiya ve operasyon takvimi ile çakıştırmayacak biçimde 2 güne bloklayın.

Adım 3 – İçerik, Sınav ve Belge Akışı

• Katılımcıların tüm 16 saate devamı zorunludur.

• İl Sağlık Müdürlüğü gözetmenleri eşliğinde teorik + uygulama sınavları yapılır; 85/100 eşik kuralını İK’ya önceden bildirin. 

• Başarılı olanlara Sağlık Bakanlığı onaylı sertifika + kimlik kartı verilir (merkez/müdürlük süreç akışına göre). 

Adım 4 – Dokümantasyon ve Acil Durum Planı Entegrasyonu

• İlkyardımcı isim–görev–bölüm listelerini acil durum planınıza ve ekip tablolarına işleyin; pano ve kroki eklerinde görünür kılın. Rehber, ekiplerin kayıt altına alınmasını ve periyodik yenilemeyi ister. 

Adım 5 – Sürdürülebilirlik (3 Yıllık Döngü)

• Sertifika geçerlilik bitiş tarihlerini İK sistemine girin.

• 8 saatlik güncelleme eğitimlerini bitişten önce toplu planlayın; devamsızlık riski için yedek kontenjan ayırın. 

Örnek Hesap – Çok tehlikeli sınıf, 65 çalışan (şantiye)

• İlkyardım ekibi: Her 10 çalışana 1 kişi ⇒ 7 ilkyardımcı

• Söndürme/Kurtarma/Koruma: Her 30 çalışana 1 kişi ⇒ 3’er kişi
  Bu örnek, ÇSGB rehberindeki örnek tabloda aynı değerlerle gösterilmiştir. 

Sık yapılan hatalar ve nasıl önlenir?

1. Toplam sayıyı karşılayıp vardiyayı atlamak → Operasyon saatlerinde faktik eksik oluşur. Vardiya dağılımı yapın; izin–rapor’a karşı yedek planlayın. (Acil durum ekiplerinin her an işler olması gerekir.) 

2. Yetkisiz yerden eğitim almak → Belge geçersiz sayılabilir. İl Sağlık listelerindeki İYEM’lerden hizmet alın. 

3. Güncellemeyi unutmak → 3 yıl dolmadan 8 saatlik güncelleme planlayın; hepsini aynı çeyreğe yığmayın. 

4. Acil durum planında kayıt/rol eksikliği → ÇSGB rehberindeki ekip tablolarını kullanın; talimatsız ekip “kağıt üstünde” kalır. 

İdari yaptırımlar 

6331 sayılı Kanun uyarınca acil durumlar kapsamında plan hazırlamamak, destek elemanı görevlendirmemek gibi yükümlülüklere idari para cezası uygulanır. Tutarlar her yıl yeniden değerleme ile güncellenir; güncel listeler için İSGGM/ÇSGB “İdari Para Cezaları” sayfasını kontrol edin. (Bu yazı tutar belirtmez; yıl bazında değişir.) 

KOBİ’ler için 2026 Yol Haritası 

• Q1 (Ocak–Mart): NACE ve kadro sayımını netleştirin; asgarî ilkyardımcı sayısı ve vardiya dağılımını çıkarın. Yetkili İYEM ile toplu sınıf takvimi oluşturun. 

• Q2 (Nisan–Haziran): 16 saatlik eğitimleri tamamlayın, teorik+uygulama sınavlarını organize edin; sertifikaları toplayın. 

• Q3 (Temmuz–Eylül): Acil durum planı, kroki ve ekip listelerini güncelleyin; tatbikat ve bilgilendirme oturumları yapın. 

• Q4 (Ekim–Aralık): Yedek/ikame planlarını oluşturun; 3 yıllık güncelleme takvimini İK sistemine işleyin. 

SSS – İşveren/KOBİ gözüyle

“16 saat zorunlu mu? Online olur mu?”
Evet, temel program 16 saat ve uygulama ağırlıklıdır; İl Sağlık Müdürlükleri gözetiminde yüz yüze yürütülür. 

“Geçme notu nedir?”
Teorik ve uygulamada ayrı ayrı en az 85/100. Teorikte başarılı olmayan uygulamaya alınmaz. 

“Belge ne kadar geçerli? Nasıl yenilerim?”
3 yıl geçerlidir; 8 saatlik güncelleme ile yenilenir. 

“Hangi kurumlardan eğitim alabilirim?”
Yalnızca Sağlık Bakanlığı yetkili İYEM’lerinden; il sağlık müdürlükleri güncel liste yayımlar (örnek: Muğla İl Sağlık). 

Kurumunuza Özel “Toplu Eğitim Programı” Nasıl Kurgulanır?

1. İhtiyaç analizi (tehlike sınıfı, vardiya, saha/lokasyon, taşeronlar dahil)

2. Takvim–operasyon eşleştirme (üretim/duruş günleri, vardiya geçiş saatleri)

3. İYEM seçimi & sözleşme (kontenjan, sınav tarihi, belgelendirme süresi) 

4. Acil durum planı entegrasyonu (ekip listeleri, panolar, tatbikat) .

5. Sürdürülebilirlik (3 yıllık güncelleme ve yedekleme planı)

2026’da mevzuata tam uyum ve operasyonel kesintisizliğe odaklanan KOBİ’ler için doğru sayı–doğru vardiya–doğru merkez üçlüsü kritik. Asgarî ilkyardımcı sayısını (20/15/10) sağlayıp, 16 saatlik eğitim–85/100 sınav–3 yıl geçerlilik / 8 saat güncelleme döngüsünü sistematik yönetin. 

Tema İlkyardım ile kurumunuza özel toplu sınıf ve vardiya tabanlı plan yapmak, yetkili merkez süreçlerini hızla yürütmek ve acil durum planı entegrasyon dosyalarınızı hazırlamak isterseniz, hemen talep formu açalım. Resmî mevzuata %100 uyumla 2026’yı sorunsuz kapatalım.